ผลมะคำดีควาย ผลออกรวมกันเป็นพวง ผลย่อยมีลักษณะค่อนข้างกลม
มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ผลสดสีเขียว
ผิวผลเรียบหรืออาจมีรอยย่นที่ผลบ้าง เปลือกผลเมื่อจะเป็นสีน้ำตาลเข้มเกือบดำ
ผลมีพู 3 พู และมักจะฝ่อไป 1-2 พู
เนื้อในผลมีลักษณะเหนียว ใส เป็นสีน้ำตาล และมีรสหวาน ภายในผลมีเมล็ด 1 เมล็ด เมล็ดมีลักษณะกลมสีดำเป็นมัน เป็นเมล็ดที่มีเปลือกหุ้มที่แข็ง
ประโยชน์ของมะคำดีควาย
1. ใบนำมานึ่งรับประทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริก
2. ชาวบ้านตามชนบทจะนิยมนำผลมาใช้เป็นสารชะล้างแทนสบู่เพื่อชำระล้างร่างกาย
สระผม หรือนำไปใช้ซักผ้า ผ้าไหม ผ้าฝ้าย หรือใช้ทำความสะอาดข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ
เช่น เครื่องเพชร ฯลฯ เพราะผลเมื่อนำมาทุบแล้วจะเกิดฟองคล้ายสบู่
(ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์ที่อยู่ในรูปแชมพูสระผม (แชมพูมะคำดีควาย) ครีมนวดผม
น้ำยาล้างจาน
3. เมล็ดมะคำดีควายมีลักษณะกลมและแข็ง
มีสีน้ำตาลดำ สามารถนำไปใช้ร้อยทำเป็นลูกประคำได้
4. ผลมีความเป็นพิษต่อสัตว์เลือดเย็นมาก
โดยเฉพาะปลา จึงมีการนำมาใช้ในการเบื่อปลา และใช้เป็นยาฆ่าแมลง
5. ผลหรือลูกประคำดีควายที่สกัดเอาน้ำแล้วนำไปคลุกกับเหยื่อพิษ
หรือใช้ฉีดพ่นต้นข้าว จากนั้นนำไปวางในนาข้าว
เพียงเท่านี้ก็สามารถช่วยกำจัดหอยเชอรี่ได้
โดยขั้นตอนการทำก็เริ่มจากการนำลูกประคำดีควาย 1 ส่วน ต่อน้ำร้อน 2 ส่วน แช่ลูกประคำดีควายกับน้ำไว้ 12 ชั่วโมง
จากนั้นให้ขยำเนื้อให้ละเอียด แยกเอาเมล็ดออก แล้วนำผ้าขาวบางมากรองเอาแต่สารละลาย
เสร็จแล้วให้นำสารละลายที่กรองได้มาผสมกับน้ำเพิ่มอีกในอัตราส่วน 1 ต่อ 6 (สารละลาย 1 ส่วน
ต่อน้ำเปล่า 6 ส่วน) แค่นี้ก็สามารถนำไปใช้ได้เลย
ส่วนเนื้อของลูกประคำดีควายสามารถนำมาผสมกับน้ำและคั้นเอาสารสกัดได้อีก 2 ครั้ง
แชมพู หรือ ยาสระผม หมายถึง
สิ่งปรุงแต่งของสารลดแรงตึงผิว (surfactant)
ใช้ขจัดสิ่งสกปรกออกจากเส้นผมและหนังศีรษะ ซึ่งอยู่ในรูปของเหลว
ครีม เจล ผงหรือเม็ด ก้อน หรือฟอง
ส่วนประกอบเสริม
·
สารปรับสภาพเส้นผม (conditioning agent)
·
สารเพิ่มฟอง (foam builder)
·
สารช่วยทำให้ข้น (thickening agent)
·
สารช่วยทำให้ใส (clarify agent)
·
สารช่วยให้ทึบแสง (opacifying agent)
·
สารกันการรวมตัวหรือสารซีเควสเตอร์ (sequestering agent)
·
สารปรับความเป็นกรดด่าง (pH adjuster)
·
สารกันเสีย (preservative)
แชมพูจัดเป็นเครื่องสำอางประเภทหนึ่ง
ดังนั้นจะต้องมีคุณลักษณะทั่วไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม เครื่องสำอาง:
ข้อกำหนดทั่วไป (มอก. 152-2539) และมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมแชมพู
(มอก. 162-2541) ดังนี้
1.
ต้องไม่มีสารหรือวัตถุห้ามใช้ตามข้อ
ก. 1 (มอก. 152-2539)
2.
สารที่กำหนดปริมาณการใช้
ต้องไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนดในภาคผนวก ข. (มอก. 152-2539)
3.
สีที่ใช้ในเครื่องสำอาง
ต้องเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดในภาคผนวก ค. (มอก. 152-2539)
4.
การระคายเคืองต่อผิวหนัง
ต้องไม่ระคายเคืองต่อผิวหนัง ดัชนีการระคายเคืองต่อผิวหนังต้องไม่เกิน 1
โดยเมื่อทดสอบตามภาคผนวก ง. (มอก. 152-2539)
5.
ความคงสภาพ
คืออยู่ในสภาพที่ดี ไม่แปรสภาพหรือเสื่อมคุณภาพในระยะเวลาตามที่กำหนด (มอก. 152-2539)
6.
ต้องไม่มีสิ่งแปลกปลอมอื่นใดที่ไม่ได้เกิดขึ้นโดยตรงจากกรรมวิธีผลิตตามปกติวิสัยและสิ่งแปลกปลอมอื่นใดที่ไม่ควรมีอยู่ในสารต่างๆของส่วนประกอบแชมพู
7.
คุณลักษณะทางจุลชีววิทยา
ต้องอยู่ในเกณฑ์กำหนด (มอก. 152-2539)
8.
ต้องผ่านคุณลักษณะการใช้งาน
2 ประการ
1.
ความสามารถในการขจัดสิ่งสกปรก
ฝุ่นละอองบนเส้นผมและหนังศีรษะ ทั้งในน้ำอ่อนและน้ำกระด้าง
2.
ความสามารถที่ทำให้ผมนุ่มสลวย
หวีและจัดทรงได้ง่าย
9.
ความเป็นกรด-ด่างในช่วง
5.0 – 8.0 (ยกเว้นแชมพูสำหรับเด็ก
ค่าความเป็นกรด-ด่างในช่วง 6.5 – 7.5)
10.
ต้องไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อตา
11.
สารขจัดรังแค
(เฉพาะแชมพูสำหรับขจัดรังแค) ต้องมีสารขจัดรังแคตามชนิดและปริมาณที่ระบุไว้ที่ฉลาก
ไม่เกินร้อยละ 2.0